Sa Hulga sa Red Tide, Wala Usa’y Kinhason nga Ipabaligya sa Tagbilaran

Itaho sa mga tinugyanan kon may makit-an nga kinhason nga gibaligya sa mga kamerkadohan ug gisuroy sa mga silinganan dinhi sa Tagbilaran.

Kini maoy aghat sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources, pinaagi ni Pedro Melana Jr, ilabi na sa nagtabon nga hulga sa red tide sa Tagbilaran City Bay. Ang red tide, us aka matang sa pagdaghan sa dynoflagellates sa tubig dagat nga makaon sa mga kinhason ug hinungdan sa pagkahilo sa tawo nga mokaon niini.

Gipasabut sa BFAR nga mahimong gikan sa taas nga panahon sa ting-init, kon sundan kini sa uwan nga magbanlas sa mga sustansya sa yuta paingon sa dagat, kini maoy kina-ingnan sa pagdaghan sa sustansya nga magpadaghan usa sa dynoflagellates. Ug sa ikaduhang higayon niining tuiga, gibugtaw na usab sa BFAR ang pahimangno sa paglikay sa pagkaon sa mga kinhason ug mga isda nga makuha gikan sa kadagatan tungod sa Bool, paingon sa Booy.

Sa pikas nga bahin sa dagat, ang susama usab nga pahimangno gibugtaw usab sa isla sa Dauis diin magsugod ang pagpugong sa pagpanginhas gikan sa Totolan paingon sa Mayacabac. Niadtong unang pag-atake sa red tide, daghang nahilo ug maayo lang kay nadala pa sa tambalanan aron maluwas.

Karon, matud ni Melana, nakigsabot na ang kagamhanan sa Syudad sa Tagbilaran sa temporaryo nga pagbalibad una sa buot magtinda og kinhason, bisan asa pang dapita nakuha. Nahadlok ang BFAR nga kon may itugot tungod kay didto makuha sa ubang dapit, mahimong isagol niini ang mga kinhason nga apektado, hinungdan nga did-an na una ang pagpanginhas ug pagpamaligya.

Dugang sa BFAR, ang mga isda nga ang kinaon mao ang mga lumot, mahimong direktang makakaon sa hilo, apan kon hugasan lang og maayo unya hinati-han og kuhaon ang hasang, luwas lang kining kan-on. Kasagarang hilo makaon sa isda busa adto kini paingon sa tinai, mao nga kon walay kaonon nga tinai, luwas kini sa hilo.

Gisugyot usab ni Melana nga ang isda, bisan pag nakuhaan na sa tinai, dili gayud kilawon ug lutoon sa suka. Ang suka, mahimong makapagrabe sa hilo nga mahimong mabuhi gihapon bisan sa init sa kayo.

Dala sa mga nahisgutan sa unahan, aron segurado, matud ni Melana, mismo si City Administrator Leonides Borja ang nakigsabut sa BFAR aron ipatuman ang pagdili sa pagpamaligya sa kinhason. (rac/PIA-7/Bohol)